Hoog & droog

Daar zijn we weer! De afgelopen maand in Bolivia doorgebracht en als toerist in Bolivia is het heerlijk leven. De natuur is prachtig, lekker weer, het beste eten en op bijna elke hoek van de straat kan je een vers fruitsapje drinken. Ik vind het dan ook het leukste land dat ik tot nu toe heb gezien en ik heb voor het eerst, afgezien van die paar verdwaalde dagen in Paraguay, echt het gevoel in Zuid-Amerika te zijn. Ook ben ik sinds een week of twee met Oddy en Jonne op stap. Ik wilde graag even een tijdje alleen reizen om te kijken hoe dat is en dat is erg goed bevallen, maar uiteindelijk is het met z´n drieën een stuk comfortabeler en vooral een stuk gezelliger.

Al de hele maand vraag ik mezelf af waarom Bolivia niet net zo populair is als bijvoorbeeld Peru of Brazilië, zeker als je bedenkt dat alles hier helemaal niks kost. Voor 2€ zit je ruim vier uur in de bus en voor een driegangen lunch inclusief een flesje drinken ben je 1,50€ kwijt. Ik moet toegeven, het is niet het land voor de snelle reiziger. Stakingen of kapotte bussen gooien zorgen nog wel eens voor oponthoud, dus een strak reisschema neemt wel een risico met zich mee. Verder heeft Bolivia geen kust. Met Lake Titicaca heeft het wel een mooi alternatief, maar dat is te koud en te hoog voor het echte ´zon, zee & strand´ gevoel. Daar staat tegenover dat de natuur schitterend is. In het Westen is het hooggebergte, in het midden een soort hooglanden en in het Oosten is de Amazone. Daarnaast liggen in de Bolivia ook de zoutvlaktes, eigenlijk het enige wat ik echt wilde zien in Zuid-Amerika. Ik heb de zoutvlaktes bezocht door middel van een driedaagse georganiseerde tour en zo´n tour is na twee maanden alleen op pad te zijn geweest toch wel even wennen. Je moet een beetje geluk hebben met de mensen die je in je groep krijgt en ik blijf me steeds verbazen over wat voor een rotte appels zich onder toeristen bevinden. Dan kom je bijvoorbeeld aan bij een meer dat tegelijkertijd een rode, paarse en blauwe kleur heeft. De zon gaat langzaam onder, de achtergrond bestaat uit besneeuwde bergtoppen en als kers op de taart staan er honderden, misschien wel duizenden flamingo´s in het water. Het is doodstil en iedereen staat een beetje van het uitzicht te genieten. Op dat moment krijgt iemand het op een of andere manier voor elkaar de stilte te doorbreken door op een hele teleurgestelde toon te zeggen¨I expected more flamingos¨. Maarja, dat zijn de kleine ergernissen, voor de rest was het een hele mooie tour en de zoutvlaktes hebben de verwachtingen meer dan overtroffen.


Het mooie van Bolivia is dat het landschap heel gevarieerd is. Dat werd goed duidelijk toen we een uitstapje naar de Amazone maakten. We konden kiezen tussen een busrit van 20 uur of 45min in het vliegtuig en aangezien ik ook niet meer de jongste ben, was de keuze snel gemaakt en zijn we lekker decadent met het vliegtuig gegaan. Je stijgt op in La Paz op ongeveer 4000m hoogte, vliegt tussen een paar enorme bergen door en na een afdaling van een klein half uur stap je uit in de vochtige, tropische warmte. Waar je ook goed de variatie in het landschap kan zien, is tijdens het fietsen van de beruchte Death Road. Deze weg heet zo vanwege de vele bussen en auto´s die vanaf de weg in ravijnen zijn gestort. Zo vertelde onze gids dat een week eerder nog een jeep een bochtje had gemist, met vier doden als gevolg. Tegenwoordig wordt het grootste gedeelte van de weg niet veel meer gebruikt, behalve door toeristen. Van tevoren was ik wel benieuwd of het echt eng zou zijn, maar dat viel reuze mee. Voor fietsers is het lang niet zo gevaarlijk en is het vooral een hele mooie fietsroute die begint op een kleine 5000m op een kale berg en ruim 60km verder en 3500m lager eindigt in een groene vallei. Onderweg heb je de mooiste uitzichten, fiets je door watervalletjes en wordt alles steeds groener. Eenmaal op die berg kon ik mij, ondanks mijn goede voornemens, niet zo goed inhouden. Wanneer we langs een ravijn fietsten deed ik het rustig aan, maar voor de rest heb ik mezelf als een waanzinnige naar beneden gestort. Heerlijk.

Zo mooi als de natuur is, zo chagrijnig zijn de Bolivianen (afgezien van een paar uitzonderingen en de kinderen). Ik ben ook niet altijd het zonnetje in huis, maar bij de Bolivianen kan er echt geen lachje vanaf. Soms zijn ze ook gewoon onvriendelijk. Dan bestel ik in mijn beste Spaans en met een glimlach op mijn gezicht wat broodjes bij een vrouwtje op straat en dan kijkt ze me aan alsof ze mij het liefst ter plekke levend in brand wil steken. Vervolgens snauwt ze hoeveel geld ze van mij krijgt en dan geeft ze me de broodjes terwijl ze recht door mij heen kijkt. Ik dacht eerst dat het aan mij lag, of dat ze een hekel hebben aan toeristen. Maar ook andere mensen beginnen erover en toen ik er goed op ging letten, viel het me op dat er ook tussen Bolivianen onderling weinig wordt gelachen. Dat is toch wel apart om te zien.

Verder heeft Bolivia een paar leuke steden. Potosi is de hoogste stad ter wereld en was eens de rijkste stad van Zuid-Amerika, maar daar is nu niet heel veel meer van terug te zien. La Paz vind ik heel gaaf, hoewel de meningen daarover verdeeld zijn. Zo vinden de dames het een drukke, naar uitlaatgassen stinkende, chaotische stad die bovendien veel te hoog ligt. Ik kan ze daar geen ongelijk in geven, maar ik vind dat juist wel iets hebben en bovendien spreekt de hele setting van de stad me aan. Het ligt op ongeveer 3700m in een soort kom, met het centrum in het midden en de woonwijken tegen de hellingen van de omringende bergen opgebouwd. Op de achtergrond is steeds een indrukwekkend hoge berg te zien en in La Paz is een stuk meer te doen dan in de rest van Bolivia. Over La Paz zijn de meningen verdeeld, maar over Sucre is wel bijna iedereen positief. Een oude, witte koloniale stad in een mooie omgeving. Zonder dat ik het door had, heb ik er twee weken gezeten en weer een weekje Spaanse les gevolgd. Het leuke aan zo´n weekje les is dat je wat meer achtergrondinformatie over een land krijgt, want na een halve les ben je meestal wel uitgepraat over wat je precies in Nederland doet. Zo vertelde mijn leraar dat het tegenwoordig op het platteland van Bolivia nog voorkomt, zij het een stuk minder dan vroeger, dat meisjes worden gekidnapt om mee te trouwen. Wanneer de familie van een meisje het huwelijksaanzoek van een jongen weigert, kan hij overgaan op plan B. Hij regelt wat vrienden en/of familie en ontvoert het meisje, waarna de familie van het meisje wordt meegedeeld dat ze weinig meer te kiezen hebben en dat ze beter kunnen meehelpen met het regelen van de bruiloft.

Het was wel even lekker om weer wat langer op een plaats te blijven. Je leert mensen wat beter kennen en je hebt bijvoorbeeld de mogelijkheid om aan de lokale zaalvoetbalcompetitie mee te doen. Het is een soort open avond waarbij iedereen mee kan doen, maar in het begin keken ze toch wel een beetje vreemd op wat die lange gringo kwam doen. Toen ik vertelde dat ik uit het land van Ajax en Van Persie kwam, had ik gelukkig weer wat krediet. Ondanks dat ik mij de Peter Crouch tussen de Lionel Messi´s voelde, ging het niet onaardig. Mijn team was kampioen, ik had een paar mooie doelpuntjes gemaakt en toen ik na anderhalf uur helemaal gebroken was (zaalvoetballen op 2500m is vrij zwaar), kon ik met opgeheven hoofd de zaal verlaten.

Als toerist is Bolivia dus heerlijk, de bevolking heeft het een stuk zwaarder. Er is veel ellendige armoede, met als schrijnend dieptepunt de mijnen van Potosi. De mijnen zijn in de 16e eeuw door de Spanjaarden ´gesticht´ en naar schatting zijn er sindsdien 9 miljoen mensen in de mijnen of als gevolg van het werk in de mijnen overleden. Tegenwoordig wordt er nog steeds op ouderwetse manier (scheppen, dynamiet, door de hand geduwde karretjes) in de mijn gewerkt en is het ook een toeristische attractie. Eigenlijk wilde ik de mijnen niet ingaan, omdat ik het nogal dubieus vind dat er van extreem slechte werkomstandigheden een toeristische attractie wordt gemaakt. Uiteindelijk door een reisgenoot overgehaald om toch te gaan, met het argument meer mensen ervan bewust te maken (bij deze) en dat de mijnwerkers uiteindelijk iets beter af zijn, omdat ze als vergoeding voor het aapjes kijken cadeautjes (drinken, dynamiet en cocabladeren) krijgen. Ik vond het echt shocking en ben er een paar dagen best naar van geweest. Ze beginnen met werken als ze een jaar of veertien zijn, de dag begint´s ochtends tussen 4 en 5 uur en ze hebben dan shifts van twaalf uur. Behalve hun ontbijt eten ze tijdens hun shift vrijwel niets, maar stoppen zichzelf helemaal vol met cocabladeren. Het is ontzettend stoffig, benauwd (de mijn bevindt zich tussen de 4200m en 4800m) en warm. Veel mijnwerkers sterven dan ook redelijk jong. Verder zeggen sommigen dat de hele berg waar de mijn zich in bevindt op elk moment in elkaar kan storten, omdat het door de vele tunnels een soort van gatenkaas is. Niet echt een geruststellende gedachte als je op handen en voeten door een tunnel kruipt of als de grond weer trilt, omdat 100m verderop een lading dynamiet tot ontploffing wordt gebracht. Wel even andere koek dan een paper schrijven of aan de lichten in de Filemon zitten.

Al met al heb ik dus weinig reden tot klagen. Ik heb echter één probleem: ik ben een beetje van de tijd aan het verliezen. Ik ben inmiddels alweer over de helft en de laatste drie weken met Oddy en Jonne lijkt de tijd alleen maar sneller te gaan. Er is zoveel te zien en te doen en ik wil graag alles zien en doen, maar ik ben bang dat dat niet gaat lukken. Vrijwilligerswerk lijkt me leuk, omdat je op die manier toch wat meer van een land meekrijgt. Dat zou dan echter ten koste gaan van een of twee andere landen en die wil ik toch ook wel heel graag zien. Sinds gisteren zit in Peru, ik ben benieuwd of de tijd hier weer net zo hard zal gaan.

Kus